…κάθε χώρος, κάθε μέλισσα που βουίζει, κάθε σημείο της γης αποτελεί κάτι ιερό - …Αποτελούμε μέρος της γης και η γη αποτελεί μέρος της δικής μας ύπαρξης. Τα ευωδιαστά λουλούδια είναι αδέλφια μας. Ο τάρανδος, το άλογο, ο μεγάλος αετός, είναι αδελφοί μας. Οι ψηλοί βράχοι, τα αφρισμένα κύματα του ποταμού, ο χυμός των αγριολούλουδων, η θερμότητα του σώματος του αλόγου και των ανθρώπων ανήκουν όλα στην ίδια οικογένεια.
Seattle-αρχηγός των Ινδιάνων φυλής Ντουάμις

Πέμπτη 20 Μαρτίου 2008

Αυστηρή ή ολική χορτοφαγία (veganism)

Από τη Βικιπαιδεία, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Η αυστηρή ή ολική χορτοφαγία (veganism) - γνωστή και ως 'καθαρή' χορτοφαγία - είναι μία φιλοσοφία ή/και ένας τρόπος ζωής που αποφεύγει τη χρήση ζώων ή ζωϊκών προϊόντων για τροφή, ένδυση ή άλλους σκοπούς. Πρακτικά, ένας αυστηρά χορτοφάγος δεσμεύεται στην αποφυγή κατανάλωσης όλων των ζωϊκών προϊόντων (κρέας, ψάρι, κοτόπουλο, μέλι, αυγά και γαλακτοκομικά προϊόντα) όπως και προϊόντα απο γούνα, μαλλί, κόκκαλα, δέρμα, φτερά, μαργαριτάρια, κοράλια και άλλες ζωϊκές πηγές. Οι περισσότεροι αυστηρά χορτοφάγοι αποφεύγουν τα προϊόντα που έχουν πειραματιστεί πάνω σε ζώα. Οι άνθρωποι γίνονται αυστηρά χορτοφάγοι για πολλούς λόγους, ηθικούς όπως τα δικαιώματα των ζώων και η προστασία του περιβάλλοντος, προσωπικούς λόγους όπως για την υγεία τους (σωματική και πνευματική) ή ακόμη για θρησκευτικούς λόγους.


Το λογότυπο της πρώτης παγκόσμιας οργάνωσης αυστηρά χορτοφάγων "Vegan Society", που καταχωρήθηκε το 1944
Δημοσκόπηση του Time/CNN που δημοσιεύθηκε τον Ιούλιο του 2002, βρήκε πως το 4% των ενηλίκων Αμερικανών θεωρούν τους εαυτούς τους χορτοφάγους, και το 5% θεωρεί εαυτόν αυστηρά χορτοφάγο. Η εφημερίδα Times σε παρόμοια έρευνα για το Ηνωμένο Βασίλειο, βρήκε πως στην Αγγλία υπάρχουν περίπου 250.000 αυστηρά χορτοφάγοι.[1]

Προέλευση του όρου

Η λέξη vegan, (προφέρεται /ˈviːgən/, προήλθε αρχικά το 1944 από τη λέξη vegetarian που σημαίνει χορτοφάγος. Αυτό συνέβη γιατί η Έλσι Σρίγκλεϋ και ο Ντόναλντ Γουάτσον θεωρούσαν ανήθικη τη χρήση του όρου χορτοφάγος για ανθρώπους που καταναλώνουν γαλακτοκομικά κι έτσι ξεκίνησαν την Κοινωνία των Αυστηρά Χορτοφάγων στη Μεγάλη Βρετανία (UK Vegan Society). Συνδίασαν τα πρώτα τρία και τα δύο τελευταία γράμματα της λέξης vegetarian και δημιούργησαν τον όρο vegan. Από την ίδρυσή της η Βρετανική Κοινωνια των Αυστηρά Χορτοφάγων, χρησιμοποίησε τον όρο vegan για να συμπεριλάβει όλους εκείνους τους ανθρώπους που απέκλειαν από κάθε πτυχή της καθημερινής τους ζωής τα ζωϊκά προϊόντα, σε αντίθεση με εκείνους που τα απέκλειαν μόνο από τη διατροφή τους. Αν και η ολική χορτοφαγία με τη μορφή που έχει σήμερα είναι προϊόν του 20ου αιώνα, η αποχή από κάθε ζωϊκό προϊόν μπορεί να βρεθεί σε πολλές θρησκείες του παρελθόντος.

 

Κίνητρα

Ηθική

Οι αυστηρά χορτοφάγοι γενικά αντιτίθενται στη βία και τη βαρβαρότητα που συνδέεται με την κατανάλωση κρέατος,γαλακτοκομικών και αυγών, καλλυντικών που έχουν τεσταριστεί σε ζώα, παραγωγής ρούχων από δέρμα και γούνα κλπ.
Κάποιοι φιλόσοφοι, όπως ο Τζέρεμι Μπένθαμ και ο Πίτερ Σίνγκερ, ισχυρίζονται ότι ο βασανισμός ενός νοήμοντος ζώου σχετίζεται άμεσα με ηθικές αποφάσεις, αν και δεν υποστηρίζουν τα δικαιώματα των ζώων, παρά μόνο πιστεύουν πως τα ζώα κατανοούν πως δεν θέλουν να πονούν και να υποφέρουν. Άλλοι όπως ο Γκάρι Φρανσιόνε, πιστεύουν πως όλα τα νοήμονα ζώα θέλουν να μην υποφέρουν αλλά και να συνεχίσουν να ζουν. Το συχνότερο επιχείρημα για αυτήν την άποψη στηρίζεται στο ότι τα ζώα έχουν την ικανότητα να αισθανθούν ευχαρίστηση και χαρά, οπότε η θανάτωσή τους είναι λάθος. Υποστηρίζει πως είναι ανήθικο να χειριζόμαστε τα ζώα ως ιδιοκτησία ή ως μέσα για τους δικούς μας σκοπούς. Αν και οι δύο θεωρίες καταλήγουν στο ίδιο συμπέρασμα, στηρίζονται σε διαφορετικές βάσεις και δεν συμφωνούν μεταξύ τους.

Υγεία

Οι αυστηρά χορτοφάγοι υποστηρίζουν πως η δίαιτά τους είναι πολύ πιο υγιεινή απο αυτή των παμφάγων ανθρώπων. Ένα από τα επιχειρήματά τους είναι πως δεν καταναλώνουν τεχνητές/χημικές ουσίες όπως ορμόνες και αντιβιοτικά που συχνά συναντώνται στο κρέας των ζώων που έχουν μεγαλώσει σε βιομηχανικές φάρμες. Ο Αμερικανικός Σύλλογος Διαιτολόγων έχει καταγράψει πως "καλά σχεδιασμένες χορτοφαγικές δίαιτες είναι κατάλληλες για κάθε στάδιο της ανθρώπινης ζωής, συμπεριλαμβανομένης της περιόδου εγκυμοσύνης, θηλασμού αλλά και για βρέφη, παιδιά και εφήβους και για αθλητές" [1]. Οι αυστηρά χορτοφαγικές δίαιτες έχουν αρκετά θρεπτικά πλεονεκτήματα έναντι άλλων διατροφών, αφού έχουν χαμηλότερα επίπεδα κορεσμένων λιπών, καθόλου χοληστερίνη και υψηλά επίπεδα υδατανθράκων, φυτικών ινών, μαγνησίου, καλίου και αντιοξειδωτικών βιταμινών C και E καθώς και φωτοχημικά.
Πιστεύεται ότι οι χορτοφάγοι διαθέτουν χαμηλότερο δείκτη μάζας σώματος [2] [3], αν και δεν υπάρχει σημαντική διαφορά στην πίεση. Συμφώνα με τον Αμερικανικό Σύλλογο Διαιτολόγων, οι χορτοφάγοι έχουν λιγότερες πιθανότητες να πεθάνουν από κάποιο ισχαιμικό καρδιακό επεισόδιο [4], ενώ η αποχή από το κρέας μειώνει τη θνησιμότητα κατά 50% [εκκρεμεί παραπομπή]. Έρευνες έχουν δείξει πως η αυστηρά χορτοφαγική δίαιτα μπορεί να μειώσει την χοληστερόλη στο αίμα και να μειώσει σημαντικά τις επιπλοκές σε ανθρώπους με διαβήτη [5] [6]. Ο αριθμός των αυστηρά χορτοφάγων αθλητών συνεχώς αυξάνεται. Οι αθλητές αυτοί αγωνίζονται σε μία ποικιλία αθλημάτων, όπως άρση βαρών, bodybuilding, πολεμικές τέχνες, τρέξιμο και άλλα. Ο πολλαπλός ολυμπιονίκης Καρλ Λιούις [7] έχει δηλώσει πως στο απόγειο της αθλητικής του καριέρας είχε εφαρμόσει μια αυστηρά χορτοφαγική δίαιτα.
Κάποιες έρευνες υποστηρίζουν [εκκρεμεί παραπομπή] πως έχουν βρει οφέλη που σχετίζονται με τις δίαιτες που είναι πλούσιες σε προϊόντα ολικής άλεσης και αντίθετα πως δίαιτες πλούσιες σε ζωϊκής προέλευσης συστατικά κρύβουν κινδύνους για την υγεία. Η επιδημιολογική έρευνα του 1990 με τίτλο "The China Study" υποστηρίζει ότι ακόμη και μια μικρή αύξηση της κατανάλωσης ζωϊκών προϊόντων συνδέεται με σημαντικό αυξημένο κίνδυνο νόσησης" [8].
Υπάρχουν ακόμη ισχυρισμοί πως η βιομηχανία κρέατος και οι πρακτικές της, εγκυμονούν κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία. Σύμφωνα με τον Δρ. Μάικλ Γκρέγκερ σε μία διάλεξη που έδωσε τον Ιανουάριο του 2004 στο MIT, κάθε χρόνο πάνω από ένα εκατομμύριο τόνοι κοπριάς ταϊζονται στα ίδια τα ζώα των βιομηχανικών φαρμών που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση προκειμενου να υπάρχει μείωση του κόστους. Ακόμη υποστηρίζει πως μέχρι και το 10% του αίματος από τα ζώα που θανατώνονται στα σφαγεία, αναμειγνύεται με την τροφή τους, και μέχρι 30% από την τροφή των κοτόπουλων είναι από αίμα. Η σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια που προσβάλλει τα βοοειδή (γνωστή ως 'νόσος των τρελών αγελάδων') έχει προκληθεί από την εκτροφή των ζώων αυτών με μολυσμένο κρέας και κόκκαλα, πρωτεϊνες που προέρχονται από τα σφαγιασμένα ζώα (αγελάδες, πρόβατα). Στο μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη, τέτοια κατάλοιπα από τις σφαγές απαγορεύεται να καταλήξουν στην τροφή των εναπομείναντων ζώων, αλλά σε κάποιες χώρες χρησιμοποιούνται ακόμη τέτοιες πρακτικές.

 

Περιβάλλον

Ένα πολύ σημαντικό κίνητρο για την υιοθέτηση της χορτοφαγίας αποτελούν οι τεράστιες επιπτώσεις των βιομηχανιοποιημένων φαρμών στο περιβάλλον, και ιδιαίτερα στο νερό και τα δάση. Κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα η ανάπτυξη του πληθυσμού πάνω στον πλανήτη και η τεράστια βιομηχανιοποίηση όλων των φάσεων της ανθρώπινης δραστηριότητας έχουν προκαλέσει μεγάλες καταστροφές στο περιβάλλον. Εκατομμύρια ανθρώπων σε όλο τον κόσμο στερούνται επαρκούς τροφής και δισεκατομμύρια ανθρώπων ζουν δίχως πόσιμο νερό, κατάσταση που επιβάλλει την υιοθέτηση βιώσιμων τρόπων παραγωγής τροφής που δεν επιβαρύνει περαιτέρω την κατάσταση του πλανήτη.
Η εντατική καλλιέργεια αποτελεί μία από τις πιο πολυεξοδες σε ενέργεια και καταστροφικές για το περιβάλλον βιομηχανικές δραστηριότητες. Σύμφωνα με τους χορτοφάγους -που υποστηρίζουν μία γενικότερη στάση ζωής πιο φιλικής στο περιβάλλον- ο σύγχρονος άνθρωπος οφείλει να επανεξετάσει τις διαιτητικές του συνήθειες και να κάνει συνειδητές επιλογές.
Η παγκόσμια κατανάλωση κρέατος έχει τετραπλασιαστεί τα τελευταία πενήντα χρόνια και τα ζώα παραγωγής γάλακτος και κρέατος αυτή τη στιγμή ξεπερνούν τους ανθρώπους στη γή σε αναλογία 3 προς 1.
Έρευνα που χρηματοδοτήθηκε από τον Οργανισμό Διατροφής και Αγροκαλλιέργειας των Ηνωμένων Εθνών(FAO), την Αμερικανική Ένωση για τη Διεθνή Ανάπτυξη (USAID)και την Παγκόσμια Τράπεζα , καταλήγει ότι η βιομηχανία του κρέατος "ενεργεί άμεσα σε βάρος της γης, του νερού, του αέρα και της βιοποικιλότητας μέσω της παραγωγής εκατομμυρίων τόνων κοπριάς, χρησιμοποιεί μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και πηγές τροφής προερχόμενες από τα ίδια τα ζώα. Η υψηλή συγκέντρωση αμμωνίας στην ατμόσφαιρα γύρω από τις βιομηχανοποιημένες φάρμες, προκαλεί τοπικές όξινες βροχές, μόλυνση του νερού και αποψίλωση των δασών".
Το 70% των σιτηρών και των σπόρων που καλλιεργούνται στον πλανήτη μας προορίζονται για ζωοτροφές. Οι επιστήμονες που υποστηρίζουν τη χορτοφαγία, δηλώνουν πως με αυτές τις ποσότητες μπορούν να τραφούν πολύ περισσότεροι άνθρωποι από ότι αν παραχθεί τελικά κρέας από τα ζώα αυτά.

 

Κριτική

Η ολική χορτοφαγία συχνα θεωρείται μία δύσκολη διαιτητική επιλογή. Η επιλογή προϊόντων που δεν περιέχουν ζωϊκά παράγωγα απαιτεί γνώση των συστατικών αλλά και των μεθόδων παραγωγής τους. Επιπλέον, ακόμη και οι ίδιοι οι αυστηρά χορτοφάγοι δηλώνουν πως δεν είναι δυνατόν να αποφύγει κανείς 100% τα ζωϊκά παράγωγα καθώς πολύ συχνά υπάρχουν σε τρόφιμα, καλλυντικα και φάρμακα και δεν δηλώνονται.
Στο θέμα της υγείας και λήψης όλων των απαραίτητων βιταμινών, η Αμερικανική Ένωση για το Διαβήτη υποστηρίζει πως μία καλά σχεδιασμένη αυστηρά χορτοφαγική δίαιτα μπορεί να προσφέρει όλα τα απαραίτητα στον ανθρώπινο οργανισμό, ωστόσο τονίζει πως "σε συγκεκριμένες περιπτώσεις θα πρέπει να λαμβάνονται συμπληρώματα διατροφής".

Παραπομπές

  1. ↑ http://www.eatright.org/About/Content.aspx?id=8357
  2. ↑ http://benefitsofvegetarianism.org/tag/body-mass-index
  3. ↑ http://www.thaindian.com/newsportal/health/vegetarian-diets-can-keep-heart-disease-cancer-obesity-diabetes-at-bay_100213658.html
  4. ↑ http://www.goveg.com/healthconcerns.asp
  5. ↑ http://www.buzzle.com/editorials/8-22-2003-44502.asp
  6. ↑ http://www.naturalstandard.org/index-abstract.asp?create-abstract=/monographs/news/news200906028.asp
  7. ↑ http://www.gotohealth.com/athletes/view_athlete.cfm?id=15
  8. ↑ http://www.drmcdougall.com/misc/2005nl/november/051100campbell.htm

Πηγές

  • [1] National Diet and Nutrition Survey Food Standards Agency
  • Davis, B et al. Becoming Vegan: The Complete Guide to Adopting a Healthy Plant-Based Diet. Tennessee: Book Publishing Company, 2000.
  • C. de Haan et al. Livestock and the Environment: Finding a Balance FAO, USAID, World Bank, 1998. Provides evidence of environmental damage caused by animal farming, mainly factory farming.
  • Keeton, W.T. et al. Biological Science, 5th Ed., Publishers: W. W. Norton & Company, New York and London., ISBN 0-393-96223-7 (hardback)
  • Langley, G. Vegan Nutrition: a survey of research, The Vegan Society 1988, ISBN 0-907337-15-5
  • Marcus,Erik. (2000) Vegan: The New Ethics of Eating
  • Moore Lappe, F. Diet for a Small Planet. Ballantine Books, 1985.
  • Moore Lappe, F. & Lappe, A. Hope's Edge: The Next Diet for a Small Planet. Jeremy P. Tarcher Publishing, 2003.
  • Saunders, Kerrie (2003) The Vegan Diet As Chronic Disease Prevention: Evidence Supporting the New Four Food Groups
  • Smil, V. Rationalizing Animal Food Production, in Feeding the World: A Challenge for the 21st Century, MIT Press, London, 2000. This provides evidence for the amount of grain required to raise livestock.
  • Stepaniak, Joanne. (2000) The Vegan Sourcebook
  • Torres, B. and Torres, J. Vegan Freak: Being Vegan in a Non-Vegan World. Tofu Hound Press. 2005. ISBN 0-9770804-1-2 (paperback).
  • Walsh, S. Plant Based Nutrition and Health, The Vegan Society 2003, ISBN 0-907337-26-0 (paperback), ISBN 0-907337-27-9 (hardback).
  • "Non-vegan prescriptions?" by Jo Stepianak, Grassroots Veganism, retrieved October 26, 2005
  • "Anger over 'pig' secret of prescribed drug by Martin Shipman, The Western Mail, December 27, 2002, retrieved October 26, 2005
  • FAQ, Vegan Resource Group, retrieved October 26, 2005

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Γενικά
Υγεία/Διατροφή
Ηθική
Αναρτήθηκε από στις

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)