…κάθε χώρος, κάθε μέλισσα που βουίζει, κάθε σημείο της γης αποτελεί κάτι ιερό - …Αποτελούμε μέρος της γης και η γη αποτελεί μέρος της δικής μας ύπαρξης. Τα ευωδιαστά λουλούδια είναι αδέλφια μας. Ο τάρανδος, το άλογο, ο μεγάλος αετός, είναι αδελφοί μας. Οι ψηλοί βράχοι, τα αφρισμένα κύματα του ποταμού, ο χυμός των αγριολούλουδων, η θερμότητα του σώματος του αλόγου και των ανθρώπων ανήκουν όλα στην ίδια οικογένεια. Seattle-αρχηγός των Ινδιάνων φυλής Ντουάμις
"Δεν κληρονομούμε τον κόσμο από τους προγόνους μας, τον δανειζόμαστε από τα παιδιά μας."
"Όλα τα φυτά είναι αδερφοί και αδερφές μας. Μας μιλούν και αν προσέξουμε, μπορούμε να τα ακούσουμε."
"Μην κρίνεις τον γείτονά σου μέχρι να περπατήσεις δύο φεγγάρια με τα μοκασίνια (παπούτσια) του."
"Περπάτα ελαφρά την άνοιξη. Η Μητέρα Γη είναι έγκυος."
"Με όλα τα πράγματα και σε όλα τα πράγματα είμαστε συγγενείς."
"Όταν ένας άνθρωπος απομακρύνεται από τη φύση η καρδιά του γίνεται σκληρή."
"Είμαστε όλοι συγγενείς."
"Ho! Mitakuye Oyasin"
"Το να ακουμπάς τη γη είναι να έχεις αρμονία με τη φύση."
"Αναζήτησε τη σοφία, όχι τη γνώση. Η γνώση είναι του παρελθόντος, η σοφία του μέλλοντος."
"Ένας καλός αρχηγός δίνει, δεν παίρνει."
"Κάθε ζώο ξέρει περισσότερα απ' ό,τι εσύ."
"Μη βλάπτεις ή μισείς τον γείτονά σου γιατί δεν είναι αυτόν που βλάπτεις αλλά τον εαυτό σου."
"Το να μοιράζεσαι και να δίνεις είναι οι τρόποι του Θεού."
"Είμαστε όλοι ένα παιδί που περιστρέφεται μέσα από τη Μητέρα Ουρανό."
"Μην περπατάς πίσω μου, μπορεί να μην οδηγήσω. Μην περπατάς μπροστά μου, μπορεί να μην ακολουθήσω. Περπάτα δίπλα μου για να είμαστε σαν ένας."
Παραθέματα
"Όταν η Γη είναι άρρωστη, τα ζώα θα αρχίσουν να εξαφανίζονται. Όταν συμβεί αυτό, Οι Πολεμιστές του Ουράνιου Τόξου θα έρθουν να τα σώσουν." ~ Chief Seattle
"Σε κάθε μέτρο μας πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη μας τις επιπτώσεις των αποφάσεών μας για τις επόμενες επτά γεννιές." ~ Από το Great Law of the Iroquois Confederacy
"Μην ενοχλείς κανένα για τη θρησκεία του. Σεβάσου τους άλλους στις απόψεις τους και απαίτησε να σεβαστούν τις δικές σου." ~ Chief Tecumseh
"Εμείς που είμαστε αναμεμειγμένοι με πηλό από τον Κύριο Αγγειοπλάστη, ερχόμαστε από το καμίνι (φούρνο) της Δημιουργίας σε πολλές αποχρώσεις. Πως μπορούν οι άνθρωποι να λένε πως ένα δέρμα είναι χρωματιστό, όταν ο καθένας έχει τη δική του απόχρωση; Τι σημασία έχει αν ένα κύπελλο είναι σκούρο και το άλλο χλωμό, αν έκαστο είναι καλού σχεδίου και υπηρετεί τον σκοπό του καλά." ~ Polingaysi Qoyawayma, Hopi
Σύμφωνα με νέες ανακαλύψεις ανθρωπολόγων Κάρλ Γκρόσμιντ και των συναδέλφων του από το Πανεπιστήμιο της Βιέννης οι μονομάχοι της Ρώμης δεν ήτανε καλλίγραμμοι μυώδεις πολεμιστές, οι οποίοι τρώγανε ωμό κρέας στα διαλείμματα μεταξύ των αιματηρών αγωνισμάτων, άλλα παχύσαρκοι χορτοφάγοι, οι οποίοι είχαν προβλήματα με περιττά κιλά. Η καθημερινή τους διατροφή αποτελούσε από κριθάρι και όσπρια
Τέτοιο ξαφνικό συμπέρασμα βγήκε βάση των αναλύσεων των οστών πάνω από 70 μονομάχων, οι οποίοι ήταν θαμμένοι στο αρχαίο νεκροταφείο μονομάχων κοντά στην Έφεσο, που κατά τη ρωμαϊκή εποχή ήταν πρωτεύουσα επαρχίας Μ. Ασίας. Όπως υποστηρίζουν οι επιστήμονες, αν οι μονομάχοι τρεφόντουσαν με κρέας, τότε τα επίπεδα του στροντίου και ψευδάργυρου στα οστά θα ήτανε περίπου ίδιες. Στα ευρήματα των οστών τα επίπεδα του στροντίου ήταν πολύ ανεβασμένα, όπως είναι συνήθως στους χορτοφάγους.
Το παραπανίσιο λίπος γι’ αυτούς ήταν μια επιπλέον προστασία από όπλα. Σύμφωνα με τον κ. Γκρόσμιντ οι αρχαίοι μονομάχοι κατανάλωναν σε τακτική βάση δημητριακά σε συνδυασμό με μαγειρεμένα όσπρια, κυρίως φασόλια – και αυτό σε δυναμωτικές δόσεις, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Αυστριακός ειδικός στην ιστοσελίδα του αυστριακού Πανεπιστημίου. Οι μονομάχοι, πριν τους αγώνες, συνήθιζαν να παίρνουν επιπλέον βάρος μέσω υπερτροφίας, αφού η έντονη προπόνηση θα οδηγούσε στο αντίθετο.
Για τα αρχαία ρωμαϊκά ψηφιδωτά, στα οποία εικονίζονται παλαιστές στις αρένες με καλλίγραμμα κορμιά, οι επιστήμονες έχουν τη γνώμη ότι αυτό ήταν ένα φόρος τιμής προς την παράδοση, η οποία προέρχεται από τον καιρό της Αρχαίας Ελλάδος.
Στις τελευταίες της στιγµές, σχηµάτισαν γύρω της µια αγκαλιά, παρατηρώντας το πρόσωπό της και σκουντώντας την απαλά, σαν να προσπαθούσαν να την επαναφέρουν. Κι όταν πια οι άλλοι αποµακρύνθηκαν, ένας έµεινε πίσω να της κρατάει το χέρι.
Ηταν µια σκηνή θανάτου µε όλη τη συναισθηµατική ένταση την οποία οι άνθρωποι θεωρούν αποκλειστικό τους προνόµιο. Ωστόσο οι πρωταγωνιστές ήταν χιµπαντζήδες. Το βίντεο που έδωσε στη δηµοσιότητα µια οµάδα βρετανών επιστηµόνων µε επικεφαλής τον Τζιµ Αντερσον, ειδικό στην κοινωνική συµπεριφορά µη ανθρώπινων πρωτευόντων θηλαστικών στο Πανεπιστήµιο Στέρλινγκ της Σκωτίας, αποδεικνύει πως οι κοντινότεροι εξελικτικοί συγγενείς των ανθρώπων αντιδρούν στον θάνατο ενός δικού τους όπως ακριβώς και οι άνθρωποι.
Ο Αντερσον και η οµάδα του κινηµατογράφησαν στο πάρκο Σαφάρι Μπλερ Ντράµοντ της Σκωτίας τον θάνατο της Πάνσι, ενός χιµπαντζή 50 ετών. Οταν η Πάνσι αρρώστησε, στα τέλη του 2008, οι κτηνίατροι του πάρκου άρχισαν να την επισκέπτονται τακτικά: οι δικοί της _ η κόρη της, ένας αρσενικός και ένας άλλος θηλυκός χιµπαντζής _ παρακολουθούσαν πάντα από απόσταση. Τις τελευταίες της ηµέρες, όµως, όταν η Πάνσι ξάπλωσε στη φωλιά που ένας άλλος χιµπαντζής είχε φτιάξει, οι υπόλοιποι µαζεύτηκαν γύρω της και άρχισαν να τη χαϊδεύουν και να την περιποιούνται. Λίγο πριν πεθάνει τελικά από γεράµατα, κουλουριάστηκαν και οι τρεις και άρχισαν να παρατηρούν προσεχτικά το πρόσωπό της. Επειτα, άρχισαν να την κουνούν ελαφρά. «Δύσκολα αποφεύγει κανείς τη σκέψη πως ήλεγχαν για σηµάδια ζωής», σηµειώνει ο Αντερσον στην επιθεώρηση Current Βiology.
«Υστερα από λίγο, οι χιµπαντζήδες έδειξαν σαν να είχαν αποφασίσει συλλογικά πως είχε φύγει. Δύο αποµακρύνθηκαν αµέσως, αλλά η άλλη ενήλικη θηλυκιά έµεινε να της κρατάει το χέρι. Το ίδιο βράδυ, η κόρη της επέστρεψε και έµεινε µε τη µητέρα της όλη νύχτα. Προσπαθούσε να κοιµηθεί αλλά ήταν εµφανώς ταραγµένη. Και οι τρεις τους ήταν. Μετά τον θάνατο της Πάνσι έχασαν την όρεξή τους». Στην ίδια επιθεώρηση, µια άλλη ερευνήτρια, η Ντόρα Μπίρο από το Πανεπιστήµιο της Οξφόρδης, καταθέτει τη δική της εµπειρία, µιλώντας για τους δύο θηλυκούς χιµπαντζήδες που παρακολούθησε στα δάση της Γουινέας να κρατούν στα χέρια τα νεκρά µωρά τους για εβδοµάδες.
Κάθε χρόνο, 9 εκατομμύρια μητέρες* αναγκάζονται να υπομείνουν τη χειρότερη απώλεια
Όλες οι θηλυκές που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή γάλακτος, απομακρύνονται με βία από τα μωρά τους αμέσως μετά τη γέννα.
Κάποιες προσπαθούν να απωθήσουν τους επιτιθέμενους, κάποιες προσπαθούν να προστατεύσουν τα μωρά τους χρησιμοποιώντας το σώμα τους, κάποιες κυνηγούν μανιωδώς τα φορτηγά μεταφοράς, κάποιες κλαίνε οικτρά, κάποιες αποσύρονται μέσα σε σιωπηλή απελπισία. Μερικές ακολουθούν με εμπιστοσύνη τους φύλακές τους μόνο και μόνο για να επιστρέψουν σε έναν άδειο στάβλο.
Όλες εκλιπαρούν για τα μωρά τους σε γλώσσα που δεν χρειάζεται καμία μετάφραση:
Μουγκρίζουν, κλαίνε, στενάζουν. Πολλές συνεχίζουν να φωνάζουν τα μωρά τους ασταμάτητα για ημέρες και νύχτες . Κάποιες σταματούν να τρώνε και να πίνουν. Ψάχνουν πυρετωδώς. Πολλές αρνούνται να τα παρατήσουν και επιστρέφουν στον άδειο τόπο ξανά και ξανά. Κάποιες αποσύρονται σε σιωπηλό θρήνο. Όλες θυμούνται μέχρι την τελευταία τους πνοή, το πρόσωπο, τη μυρωδιά, τη φωνή, το περπάτημα κάθε μωρού που κυοφόρησαν για εννιά μήνες, που ένοιωσαν τους ήχους του, που γέννησαν με δυσκολία, που καθάρισαν, που αγάπησαν, και ποτέ δεν είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν, να φροντίσουν, να προστατεύσουν και να δουν ζωντανό. Τα κοριτσάκια τους θα μεγαλώσουν για να αντικαταστήσουν τις ίδιες τις «ξοδεμένες» μητέρες τους, ενώ τα αγοράκια τους θα σφαχτούν για «μοσχαράκια γάλακτος».
Μετά από επαναλαμβανόμενους κύκλους καταναγκαστικών γονιμοποιήσεων, επίπονων γεννών, ανελέητου αρμέγματος, και συντριπτικού πένθους, το πνεύμα τους εγκαταλείπει, το σώμα τους μαραζώνει, το γάλα τους στερεύει. Στην ηλικία που, στη φύση, μια θηλυκή αγελάδα μόλις και θα έμπαινε στην ενηλικίωση, η ζωή της γαλακτοπαραγωγού αγελάδας τελειώνει. Όταν η "παραγωγή" της σε γάλα μειωθεί, αυτή και οι άλλες "ξοδεμένες" συντρόφισσές της στο κοπάδι, μεταφέρονται με φορτηγά για σφαγή. Κάποιες κυοφορούν. Όλες θηλάζουν ακόμα. Καθώς σπρώχνονται με βία προς το θάνατό τους, το γάλα τους στάζει ακόμη στο πάτωμα του σφαγείου.
Όλη η παραγωγή γάλακτος, συμπεριλαμβανομένης της βιολογικής και «ελευθέρας βοσκής», καταφέρνει να υπάρχει κάνοντας σε εκατομμύρια ανυπεράσπιστα θηλυκά, το χειρότερο πράγμα που μπορεί κάνει κάποιος σε μια μητέρα.
Οι καταναλωτές γαλακτοκομικών στηρίζουν και διατηρούν με τις αγορές τους αυτή την προμελετημένη βαναυσότητα.
Αμύγδαλα, καρύδια, πεκάν, φιστίκια, κάσιους, φουντούκια, αλλά και πολλοί άλλοι, περισσότερο ή λιγότερο εξωτικοί κάθε φορά, οι ξηροί καρποί έχουν την τιμητική τους τις ημέρες των γιορτών, αφού τους καταναλώνουμε κατά κόρον, τόσο συνοδεύοντας το ποτό ή το κρασί μας όσο και ως συστατικό διάφορων γλυκών ή αλμυρών πιάτων. Σε κάθε περίπτωση, οι ξηροί καρποί αποτελούν μια υγιεινή, θρεπτική και νόστιμη διατροφική επιλογή και γι’ αυτό δεν πρέπει να λείπουν από το διαιτολόγιό μας, όχι μόνο σε γιορτές και ειδικές περιστάσεις, αλλά και στο πρωινό, το σνακ ή το γεύμα μας. Πριν τους απολαύσετε με οποιονδήποτε τρόπο, γνωρίστε όλα τα μυστικά της επιλογής και της φρεσκάδας τους, αλλά και την ιδιαίτερη διατροφική τους αξία.
Σήμερα μπορούμε να βρούμε οποτεδήποτε όλους τους ξηρούς καρπούς -ακόμα κι όταν δεν είναι η εποχή τους ή οι ντόπιοι δεν επαρκούν-, αφού εισάγονται από το εξωτερικό. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν συγκεκριμένες εποχές του χρόνου που βγαίνουν στην αγορά οι νέες σοδειές, όπου κατά κανόνα οι ξηροί καρποί είναι καλύτερης ποιότητας (δείτε αναλυτικά σε κάθε κατηγορία). Oι ξηροί καρποί πρέπει να φυλάγονται σε μέρος ξηρό και δροσερό, γιατί η υγρασία τούς κάνει να μουχλιάζουν και η ζέστη τούς κάνει να ταγκίζουν και αλλοιώνει τη γεύση τους. Γι’ αυτό -και κυρίως το καλοκαίρι- είναι σκόπιμο να τους διατηρούμε σε κλειστά σκεύη στο ψυγείο. Ένα σημαντικό πρόβλημα που προκαλείται στους ξηρούς καρπούς (κυρίως στα αράπικα και στα φιστίκια Αιγίνης και λιγότερο στα αμύγδαλα και στα φουντούκια) είναι οι καρκινογόνες αφλατοξίνες-μυκοτοξίνες, που δεν είναι ορατές στο γυμνό μάτι. Oι αφλατοξίνες μπορεί να προκληθούν είτε από τη μη σωστή καλλιέργεια είτε από τη μη σωστή συντήρηση των ξηρών καρπών. Γι’ αυτό το λόγο, οι περισσότεροι ξηροί καρποί ελέγχονται πριν βγουν στην αγορά από το Γενικό Χημείο τους Κράτους, ενώ γίνονται και έλεγχοι από τις νομαρχίες όταν έχουν ήδη βγει και πωλούνται στην αγορά.
Oι ξηροί καρποί είναι μια παρεξηγημένη κατηγορία τροφίμων, αλλά τα τελευταία χρόνια γίνονται πολλές έρευνες για τη σύσταση και την αξία τους. Από τις έρευνες αυτές έχει αποδειχτεί ότι είναι πλούσιοι σε πολυακόρεστα λιπαρά οξέα (υγιεινά λίπη δηλαδή), πρωτεΐνες, ιχνοστοιχεία (π.χ. μαγνήσιο), φυτικές ίνες, αλλά και σε πολλές βιταμίνες, όπως η Ε. Γι’ αυτό άλλωστε και οι ειδικοί μας προτρέπουν να τους καταναλώνουμε ακόμα και καθημερινά, συστήνοντάς μας απλώς να μην ξεπερνούμε το μέτρο (γιατί δίνουν αρκετές θερμίδες) και να τους προτιμούμε νωπούς και ανάλατους.
Οι άνθρωποι που καταναλώνουν πέντε ή περισσότερες φορές την εβδομάδα ξηρούς καρπούς (φιστίκια, καρύδια και αμύγδαλα) έχουν κατά 27% λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν διαβήτη τύπου 2. Αυτό έδειξε μια μεγάλη έρευνα που διενήργησε το Πανεπιστήμιο του Harvard επί 16 χρόνια (1981 με 1997) σε περίπου 84.000 γυναίκες ηλικίας 34 έως 59 ετών.
Κατά πάσα πιθανότητα κατάγονται από την Εγγύς Ανατολή, αλλά υπήρχαν από αρχαιοτάτων χρόνων και στη Μεσόγειο και στα υπόλοιπα ζεστά αλλά όχι τροπικά κλίματα. Στην αγορά τα ελληνικά φρέσκα αμύγδαλα βγαίνουν στις αρχές Σεπτεμβρίου. Τα εισαγωγής προέρχονται από την Αμερική και την Ισπανία. Μπορούμε να αγοράσουμε αμύγδαλα με το κέλυφος, ωμά με τη φλούδα, ψημένα και αλατισμένα με τη φλούδα ή λευκά (χωρίς τη φλούδα), ολόκληρα, σε φέτες («φιλέ», που βάζουμε στα γλυκά), σε κυβάκια (για τα παγωτά) ή σε σκόνη (που χρησιμοποιείται στα αμυγδαλωτά).
Δεν έχουν τρύπες και η φλούδα τους είναι ξανθιά. Μάλιστα, πρέπει να ξέρετε ότι όσο πιο ξανθιά η φλούδα τόσο πιο φρέσκα είναι. Επίσης, τα καλά αμύγδαλα δεν πικρίζουν και δεν είναι ζαρωμένα.
Είναι πλούσια σε πολυακόρεστα λιπαρά, βιταμίνη Ε, φυτικές ίνες και φυτοστερόλες. Είναι πολύ καλή πηγή ασβεστίου: Ένα φλιτζάνι αμύγδαλα μας δίνει τόσο ασβέστιο όσο και ένα μικρό κομμάτι φέτα!
Τα καρύδια εμφανίστηκαν αρχικά μάλλον κάπου στην κεντρική Ασία. Ήταν όμως γνωστά και στην αρχαία Ελλάδα και τη Ρώμη και ήταν ένας καρπός αφιερωμένος στο Δία. Τα ελληνικά καρύδια βγαίνουν στην αγορά τον Αύγουστο και τα αναγνωρίζουμε επειδή δεν κάνουν θόρυβο όταν τα κουνάμε. Από το εξωτερικό εισάγουμε κυρίως καρυδόψιχα (μόνο το εσωτερικό του καρυδιού, χωρίς το κέλυφος) από την Ινδία, τη Μολδαβία, την Κίνα, την Oυκρανία, τις χώρες των Βαλκανίων και την Αμερική. Αν και τα ινδικά καρύδια είναι πολύ καλής ποιότητας, επειδή τα καρύδια που εισάγονται από ανατολικές χώρες (π.χ. από τη Μολδαβία) μοιάζουν πιο πολύ στη γεύση με τα ελληνικά, προτιμώνται από τους καταναλωτές. Καρύδι είναι επίσης και το πεκάν, που εισάγεται κυρίως από την αμερικανική ήπειρο και έχει λεπτό κέλυφος. Είναι διαδεδομένο στην Ευρώπη γιατί χρησιμοποιείται στη ζαχαροπλαστική (όχι σε μεγάλες ποσότητες, γιατί μπορεί να γίνει «βαριά» η γεύση του γλυκού), η γεύση του δεν είναι πικρή και έχει ωραίο άρωμα.
Δεν έχουν πράσινη ψίχα (αυτό σημαίνει ότι έχουν μουχλιάσει), δεν είναι παλιά (ταγκίζουν στη γεύση) και το χρώμα της ψίχας τους είναι λευκό (όταν είναι μαύρο, θεωρούνται κατώτερης ποιότητας). Επίσης, η καρυδόψιχα είναι καθαρή και δεν έχει τσόφλια.
Είναι πλούσια σε φυτικές στερόλες, έχουν μεγάλη ποσότητα αντιοξειδωτικών ουσιών (όπως σελήνιο και ψευδάργυρο), δίνουν πολύ μαγνήσιο, κάλιο, φώσφορο, λίγο σίδηρο, καθώς και βιταμίνη Ε. Μάλιστα, μία χούφτα καρύδια μάς δίνουν τόση βιταμίνη Ε όση και μισό φλιτζάνι ελαιόλαδο. Το σπουδαιότερο ίσως είναι η περιεκτικότητά τους σε βιταμίνη Κ, μια βιταμίνη που συντίθεται κυρίως στο έντερο, αλλά τα καρύδια την προσφέρουν σε μεγαλύτερη ποσότητα.
Τα κάσιους ανακαλύφτηκαν το 16ο αιώνα από τους Πορτογάλους στη Βραζιλία και από εκεί διαδόθηκαν στον υπόλοιπο κόσμο. Στην ελληνική αγορά τα βρίσκουμε όλο το χρόνο, εισαγόμενα από την Ινδία και το Βιετνάμ. Εισάγονται κατά κανόνα ωμά (και το χρώμα τους είναι άσπρο), τηγανίζονται (ή ψήνονται) και αλατίζονται και το χρώμα τους γίνεται χρυσό.
Είναι τα τηγανισμένα και τα ολόκληρα (όχι σπασμένα). Πλούσια σε πρωτεΐνες, περιέχουν κορεσμένα λιπαρά (που αυξάνουν τη χοληστερίνη όταν τα τρώμε σε μεγάλες ποσότητες).
Γνωστός από την αρχαιότητα ανάμεσα στους Έλληνες και τους Ρωμαίους, θεωρείτο ότι είχε αφροδισιακές ιδιότητες. Παρ’ όλα αυτά, δεν είναι βρώσιμοι οι σπόροι από όλα τα πεύκα, αλλά από 18 είδη. Βέβαια, μόνο τέσσερα από αυτά καλλιεργούνται, μεταξύ άλλων και για τη συλλογή των σπόρων τους, και σε αυτά ανήκει και η κουκουναριά (πεύκη η ήμερη). Oι σπόροι του κουκουναριού, που παίρνουμε από τα κουκουνάρια αφού πέσουν από το δέντρο και ανοίξουν από τον ήλιο, τρώγονται ωμοί ή ψημένοι και χρησιμοποιούνται πολύ στη μαγειρική. Στην αγορά βρίσκουμε ελληνικούς -σε πολύ μικρές ποσότητες- από τον Oκτώβριο μέχρι το Μάρτιο και εισάγουμε κυρίως από την Κίνα, την Τουρκία και την Ισπανία, συνήθως τα Χριστούγεννα που έχουν πολλή ζήτηση.
Έχει ομοιόμορφο λευκό χρώμα. Είναι ιδιαίτερα πλούσιος σε μέταλλα και ιχνοστοιχεία, όπως ο σίδηρος, το μαγγάνιο και ο ψευδάργυρος.
Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν οι ηλιόσποροι και ο πασατέμπος (κολοκυθόσπορος). Oι πρώτοι, όπως φαίνεται και από το όνομά τους, είναι οι σπόροι του ηλίανθου και ο δεύτερος τα σπόρια του κολοκυθιού. Και τα δύο είδη ψήνονται και συνήθως αλατίζονται πριν κυκλοφορήσουν στην αγορά στα τέλη Αυγούστου. Εκτός από τα ελληνικά, ωμά σπόρια που ψήνονται στη χώρα μας εισάγονται και από την Τουρκία, την Oυκρανία, την Κίνα και τη Βουλγαρία.
Είναι «γεμάτα» και ο καρπός τους δεν πικρίζει (τότε είναι παλιάς σοδειάς).
O πασατέμπος περιέχει τα πολύτιμα λιπαρά οξέα ω-6 και κυρίως λινολεϊκό οξύ. Στην Κίνα, μάλιστα, θεωρείται ότι μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης. O ηλιόσπορος είναι μια τροφή πλούσια σε φυτοστερόλες και επομένως ευεργετική για την καρδιά. Είναι πολύ πλούσιος σε φυλλικό οξύ. Χαρακτηριστικό είναι ότι 100 γρ. ηλιόσποροι μάς δίνουν περισσότερη ποσότητα φυλλικού οξέος από τη συνιστώμενη ημερησίως. Τα σπόρια είναι επίσης πλούσια σε φυτικές ίνες, σίδηρο και μαγγάνιο.
Τα φιστίκια Αιγίνης έφτασαν στην Αίγινα στις αρχές του 20ού αιώνα και κατάγονται από την κεντρική Ασία. Στην αγορά, τα φρέσκα ελληνικά φιστίκια Αιγίνης και Μεγάρων που είναι Π.O.Π., αλλά και αυτά των άλλων περιοχών, όπως η Φθιώτιδα, η Χαλκιδική και η Εύβοια, βγαίνουν στις αρχές Σεπτεμβρίου. Εισάγουμε όμως και πολλά φιστίκια τύπου Αιγίνης κυρίως από το Ιράν και τη Συρία, που θεωρούνται εξίσου καλής ποιότητας με τα ελληνικά. Εισαγωγές γίνονται και από την Αμερική, αλλά η γεύση αυτών των φιστικιών διαφέρει κατά πολύ από αυτήν των Αιγίνης που γνωρίζουμε. Τα αγοράζουμε ολόκληρα με το κέλυφος ή μόνο την ψίχα, ψημένα ή άψητα, αλατισμένα ή ανάλατα, αλλά και φρέσκα.
Πρέπει, όταν τα αγοράζουμε, να είναι λίγο ανοιχτά και ο καρπός τους να μην έχει τρύπες. Τα καλύτερης ποιότητας είναι φυσικά ανοιχτά από τη μύτη και όχι από το πλάι, όπως είναι αυτά που είναι τεχνητά ανοιγμένα, οι λεγόμενες τσιμπίδες.
Δύο χούφτες φιστίκια αντιστοιχούν σε 1 μερίδα κρέας, καθώς παρέχουν πλουσιοπάροχα στον οργανισμό μας πρωτεΐνη. Αν και οι περισσότεροι ξηροί καρποί έχουν πολυακόρεστα λιπαρά, τα φιστίκια, όπως και τα φουντούκια, είναι πλούσια σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, που είναι επίσης ευεργετικά για την καρδιά.
Αράπικο φιστίκι, κατά της χοληστερίνης
Η αραχίδα, το φυτό από το οποίο παίρνουμε το αράπικο φιστίκι, κατάγεται από τη Νότια Αμερική και οι Πορτογάλοι ήταν αυτοί που το έκαναν γνωστό στον υπόλοιπο κόσμο. Τα φιστίκια, πάντως, καθιερώθηκαν μετά τον Α' και το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο επειδή ήταν πολύ δημοφιλή ανάμεσα στις συμμαχικές δυνάμεις. Τα αράπικα φιστίκια βγαίνουν στην αγορά το Σεπτέμβριο. Σπανίως είναι ελληνικά - συνήθως τα εισάγουμε από την Αίγυπτο (μάλλον έτσι πήραν και το όνομά τους), την Κίνα και την Αργεντινή. Μπορούμε να τα αγοράσουμε στη φυσική τους μορφή (με το κέλυφος), ψημένα (αλατισμένα ή όχι), ή χωρίς το κέλυφος αλλά με τη φλούδα ψημένα (αλατισμένα ή όχι), ή χωρίς τη φλούδα τηγανισμένα και αλατισμένα (τα γνωστά πίνατς).
Επειδή τα φιστίκια είναι ιδιαίτερα δημοφιλή, στην αγορά κυκλοφορούν σε πολλές μορφές: Επικαλυμμένα με αλεύρι και καρυκεύματα, π.χ. τα τύπου ζολίτα ή μπονίτα (φτιάχνονται στην Ελλάδα ή έρχονται από Σιγκαπούρη, Oλλανδία, Κίνα, Τουρκία κ.α.), τύπου κρόκερ ή πανέ ή κροκερίνο (φτιάχνονται στην Ελλάδα και στην Κύπρο). Δεν είναι μαλακά και δεν έχουν υγρασία. Έχουν μεγάλη ποσότητα φυτικών στερολών (διπλάσια από τους άλλους ξηρούς καρπούς και τα υπόλοιπα τρόφιμα που θεωρούνται καλές πηγές) και είναι έτσι πολύ αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση της χοληστερίνης.
Φουντούκια υπάρχουν σε όλη την Ευρώπη, τη δυτική Ασία και τη βόρεια Αφρική. Παρ’ όλα αυτά, το 75% της παγκόσμιας παραγωγής φουντουκιών προέρχεται από την Τουρκία. Αυτά υπάρχουν κυρίως και στη χώρα μας, αφού τα ελληνικά είναι μάλλον λίγα. Τα φουντούκια βγαίνουν στην αγορά τον Αύγουστο. Εισάγονται χωρίς το κέλυφος και μετά ψήνονται και έτσι φεύγει η φλούδα τους.
Δεν πικρίζουν και δεν είναι καφέ (μπορεί να είναι σάπια).
Είναι πολύ πλούσια σε λιπαρά και κυρίως σε «καλά» μονοακόρεστα (από τα συνολικά λιπαρά τους, το 76% είναι μονοακόρεστα). Μας δίνουν πρωτεΐνες και υδατάνθρακες, βιταμίνες του συμπλέγματος Β, καθώς και ιχνοστοιχεία, όπως κάλιο, μαγνήσιο και φώσφορο.
Τα στραγάλια δεν είναι ακριβώς ξηρός καρπός. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για ψημένα ρεβίθια. Στην αγορά τις περισσότερες φορές είναι ελληνικά, μπορεί όμως να πρόκειται και για εισαγόμενα από την Τουρκία. Υπάρχουν δύο κατηγορίες, τα αφράτα και τα σκληρά, που δεν έχουν διαφορές στη διατροφική τους αξία. Τα στραγάλια δεν έχουν πολλά λιπαρά. Είναι καλή πηγή πρωτεΐνης, αλλά και υδατανθράκων. Είναι εντυπωσιακό ότι δύο χούφτες στραγάλια αντιστοιχούν σε 1 μερίδα άπαχο κρέας και 1 μερίδα μακαρόνια! Περιέχουν επίσης πολλές φυτικές ίνες και πλεονεκτούν σε σχέση με τους υπόλοιπους ξηρούς καρπούς σε βιταμίνη Α και σε β-καροτίνη, βιταμίνες απαραίτητες για την αναγέννηση των κυττάρων. Είναι επίσης πολύ πλούσια σε βιταμίνες Κ και C.
Προέρχονται αποκλειστικά από τον Αμαζόνιο και έχουν γλυκιά γεύση. Περιβάλλονται από κέλυφος και βρίσκονται μέσα σε ένα περικάρπιο που περιέχει 8 έως 24 φιστίκια κάθε φορά. Είναι πολύ καλή πηγή πρωτεϊνών και σεληνίου, που έχει αντιοξειδωτικές ιδιότητες. Μία χούφτα περιέχει 1.000 mg σεληνίου, ενώ οι περισσότερες τροφές που θεωρούνται καλές πηγές, όπως το συκώτι, μας δίνουν περίπου 100 mg. Δυστυχώς, έχει κορεσμένα λιπαρά, που σε μεγάλες ποσότητες αυξάνουν τις τιμές της χοληστερίνης.
Τα αγαπούσαν οι αυτόχθονες στις ανατολικές ακτές της Αυστραλίας και οι κάτοικοι της Χαβάης, που είναι σήμερα η δεύτερη χώρα σε παραγωγή μακαντάμια μετά την Αυστραλία. Στη χώρα μας τα εισάγουμε κυρίως από τη Νότια Αφρική. Τα μακαντάμια θεωρούνται από τους πλέον «ιδιαίτερους» ξηρούς καρπούς, χάρη στην κρεμώδη και λεπτή τους γεύση. Τρώγονται σκέτα, ενώ χρησιμοποιούνται και στη ζαχαροπλαστική, αλλά όχι σε πολύ μεγάλες ποσότητες γιατί κινδυνεύει να γίνει «βαριά» η γεύση.
Αποτελούν πολύ καλή πηγή σεληνίου, που έχει αντιοξειδωτικές ιδιότητες. Έχουν όμως κορεσμένα λιπαρά, που αυξάνουν τις τιμές της χοληστερίνης.
Αν και δεν πρόκειται για ξηρό καρπό, αλλά για αποξηραμένα φρούτα, συμπεριλαμβάνονται εδώ επειδή τις καταναλώνουμε μαζί με ξηρούς καρπούς (στραγάλια) και βέβαια τις χρησιμοποιούμε σε πολλά γλυκά και φαγητά. Υπάρχουν δύο είδη σταφίδας, η ξανθιά (σουλτανίνα) και η μαύρη (κορινθιακή). Πρόκειται ουσιαστικά για αποξηραμένα σταφύλια στα οποία, όταν γίνεται η επεξεργασία στο εργοστάσιο, προστίθεται λίγο λάδι και στις ξανθιές σταφίδες θείο (σε ποσότητες οι οποίες ελέγχονται), ώστε να είναι ανοιχτότερο το χρώμα τους.
Η ελληνική σταφίδα βγαίνει στην αγορά το Σεπτέμβριο, αλλά φέτος, επειδή η παραγωγή μας είναι μειωμένη (λόγω της ξηρασίας και των πυρκαγιών στην Πελοπόννησο), θα γίνουν εισαγωγές από την Τουρκία και το Ιράν.
Είναι μαλακές, όχι όμως τόσο ώστε να κολλάνε μεταξύ τους.
Είναι πλούσιες σε βιταμίνη C, φυλλικό οξύ, σίδηρο και φυτικές ίνες.
Το συναντάμε συχνά σε μπαρ ως συνοδευτικό του ποτού μας και το κοκτέιλ αυτό μπορεί, ανάλογα με το είδος του, να περιλαμβάνει ψημένα και επικαλυμμένα στραγάλια, φιστίκια, μπιζέλια, κουκιά, καθώς και κράκερ (π.χ. με γεύση γαρίδα). Αυτοί οι ξηροί καρποί -που πρέπει να προσέχουμε να μην είναι «μαλακωμένοι» και να μην έχουν υγρασία- εισάγονται κυρίως από τη Σιγκαπούρη και την Κίνα.
